Obligacje są niczym innym niż dokumentem potwierdzającym, że ich emitent zaciągnął zobowiązanie i zobowiązuje się je spłacić.

Dla przedsiębiorstw obligacje są formą długu pozwalającą finansować prowadzenie i rozwój działalności, zaś dla ich posiadaczy instrumentem inwestycyjnym pozwalającym osiągać zyski z góry określonej wysokości.

Ze względu na prostą konstrukcję, obligacje są bardzo popularną formą finansowania wśród firm lub mówiąc inaczej – bardzo popularnym instrumentem inwestycyjnym. W przypadku rynków rozwiniętych wartość istniejących emisji obligacji firm w 2014 roku sięga od 50 do ponad 100 proc. PKB. W Polsce rynek rozwija się gwałtownie od czasu wybuchu kryzysu finansowego z lat 2007-08, który ograniczył dostępność kredytów bankowych i zmusił firmy do szukania innych form finansowania działalności. Szacuje się, że w 2014 r. wartość rynku sięgnęła 5-6 proc. wartości polskiego PKB wobec 2 proc. w 2009 r.

Co ma wpływ na oprocentowanie obligacji?

Z punktu widzenia inwestorów obligacje przedsiębiorstw są wypełnieniem luki między depozytami bankowymi i akcjami firm. Inwestując w obligacje korporacyjne, decydujemy się na określone parametry odsetkowe emisji (możemy wymienić kilka rodzajów obligacji korporacyjnych, więcej na ten temat w "Części 4") i zwrot kapitału na koniec okresu inwestycji. Ryzyko związane z obligacjami firm wiąże się bezpośrednio z kondycją finansową emitenta, jest więc w tym pewne podobieństwo do akcji, z tym że ceny obligacji na rynku wtórnym wahają się zwykle w znacznie mniejszym stopniu niż notowania akcji. Decyduje o tym precyzyjnie określony termin wykupu obligacji z góry znany wynik inwestycji wyrażony w naliczonych odsetkach.

W założeniu obligacje są więc instrumentem finansowym przynoszącym stabilniejsze dochody niż akcje, lecz wyższe niż lokaty bankowe. Ceną jest jednak zwiększone ryzyko inwestycji, które może zrealizować się, jeśli firma, która wyemitowała obligacje, straciła zdolność do ich obsługi. Dlatego decydując się na inwestycje w obligacje firm, inwestorzy powinni oceniać ryzyko związane z tego rodzaju inwestycjami. Zależność między wysokością potencjalnego zysku i ryzykiem jest najlepiej widoczna właśnie w przypadku obligacji. Żadne przedsiębiorstwo nie chce bowiem płacić za dług, więcej niż musi. To oznacza, że im wyższe jest oferowane oprocentowanie, tym potencjalnie większe ryzyko wiąże się z inwestycją w jej dług. Oczywiście działa to także w drugą stronę – firmy, które legitymują się najbardziej stabilną sytuacją finansową za obligacje płacą najniższe odsetki.

Czynniki wpływające na oprocentowanie i rentowność obligacji.

Znaczący wpływ na oprocentowanie i rentowność obligacji ma także sytuacja makroekonomiczna, na czele z aktualną wysokością stóp procentowych w banku centralnym. O oprocentowaniu mogą decydować także takie warunki jak aktualne nastawienie inwestorów do danej branży lub całego rynku długu. Kondycja finansowa konkretnej firmy jest więc tylko jednym z elementów tego, co składa się na ostateczne warunki emisji obligacji. Emitenci obligacji mogą też wpływać na oprocentowanie warunkami emisji obligacji, ustanawiając np. dodatkowe zabezpieczenia (więcej w "Części 3") lub zobowiązując się do nieprzekraczania wskaźników zadłużenia (więcej w "Części 9").

Choć obligacje wydają się instrumentem o łatwej do zrozumienia konstrukcji, w istocie liczba czynników wpływających na ostateczny zysk z inwestycji jest długa. Początkujący inwestorzy powinni poznać przynajmniej najważniejsze z nich – temu służą kolejne części naszego cyklu.