Kluczowym czynnikiem decydującym o oprocentowaniu obligacji jest poziom bezpieczeństwa inwestycji. Ponieważ za spłatę obligacji odpowiadają – całym swoim majątkiem – ich emitenci, ocena bezpieczeństwa inwestycji sprowadza się do oceny wiarygodności kredytowej emitentów lub ich poręczycieli.

Na Catalyst znajdziemy całe spektrum emitentów różniących się znacznie pod względem oferowanego oprocentowania i – co za tym idzie – klasy bezpieczeństwa. Od obligacji największych banków przez obligacje dużych firm (takich jak Orlen), firm o średniej wielkości (np. Kruk, Rokita czy Robyg) po małe firmy, które nawet w warunkach niskich stóp procentowych płacą dwucyfrowe odsetki. Do tego postrzeganie firm przez inwestorów może zmieniać się w czasie np. pod wpływem zmieniającej się sytuacji finansowej emitenta, a rentowności na rynku wtórnym mogą osiągać wartości od ujemnych po liczone w setkach procent.

Sprawdź kapitał

Istotnym czynnikiem branym pod uwagę przy ocenie wiarygodności kredytowej przedsiębiorstw są miary zadłużenia oraz miary płynności finansowej. Pomagają one inwestorom w ocenie tego, jak bardzo zadłużona jest spółka (w jakim stopniu finansuje swój majątek kapitałem własnym, a w jakim obcym) oraz czy jest ona w stanie na bieżąco obsługiwać zadłużenie.

Podstawowym wskaźnikiem jest wskaźnik ogólnego zadłużenia. Przyjmijmy, że połowa majątku firmy finansowana jest kapitałem własnym (udziałowców), a połowa kapitałem obcym (zobowiązania wobec kontrahentów, banków i posiadaczy obligacji). Gdyby sytuacja tego wymagała, firma mogłaby sprzedać swój majątek nawet za połowę wartości i wciąż miałaby środki na spłatę wszystkich swoich zobowiązań. Jest to komfortowe założenie, z tym zastrzeżeniem, że wycena majątku spółki musiałaby odpowiadać rzeczywistym wartościom, za jakie możliwa byłaby ich sprzedaż.

W przypadku obligacji często branym pod uwagę wskaźnikiem jest relacja zadłużenia finansowego netto (a więc dług oprocentowany pomniejszony o posiadaną gotówkę) wobec kapitału własnego, który pochodzi zwykle z wpłat właścicieli spółki i wypracowanego przez nią zysku. W różnych branżach wartości te mogą przyjmować różne wartości, nie budząc zaniepokojenia inwestorów.

Innym sposobem oceny kondycji finansowej emitentów obligacji jest porównanie wartości zadłużenia finansowego netto do wysokości wypracowanego w ciągu 12 miesięcy zysku operacyjnego (często powiększanego o amortyzację, tj. EBITDA). W im większym stopniu wypracowywany zysk pokrywa zobowiązania finansowe, tym wyższy jest komfort inwestorów. Można na tej podstawie policzyć, ile czasu potrzebowałaby spółka, by przy założeniu utrzymania zysków na niezmienionym poziomie – spłacić całe zadłużenie odsetkowe. Podobną rolę spełnia porównanie wysokości zysku operacyjnego (EBIT lub EBITDA) do kosztów finansowych ponoszonych przez firmę. Im wyższa jest przewaga zysku operacyjnego (powiększonego o amortyzację), tym wyższy jest komfort wierzycieli firmy oraz jej akcjonariuszy.

Oceń płynność

Dla oceny płynności przedsiębiorstwa wykorzystuje się trzy podstawowe wskaźniki. Wskaźnik bieżącej płynności informuje o pokryciu majątkiem obrotowym zobowiązań krótkoterminowych. Wskaźnik szybkiej płynności to majątek obrotowy pomniejszony o zapasy, także zestawiony z krótkoterminowymi zobowiązaniami. Wskaźnik płynności gotówkowej to porównanie dostępnych środków pieniężnych i krótkoterminowych zobowiązań. Informuje on, jak dużą część krótkoterminowych zobowiązań (a więc płatnych w ciągu najbliższych 12 miesięcy) firma byłaby w stanie spłacić od ręki.

Jak inaczej mogę ocenić sytuację finansową emitenta?

Powyższe zestawienie nie wyczerpuje bynajmniej katalogu narzędzi pozwalających ocenić kondycję finansową przedsiębiorstw. Stanowi on raczej zaledwie ich podstawowy zasób, w dodatku są to statyczne miary nieuwzględniające dynamicznie zachodzących zmian w zarzadzaniu firmą. Duże znaczenie może mieć np. poziom zapasów w zestawieniu z przychodami ze sprzedaży albo poziom należności. Inwestorzy interesują się również przepływami gotówkowymi, z których można dowiedzieć się, czy firma generuje gotówkę z działalności operacyjnej, czy też musi finansować rozwój, pożyczając środki oraz ile przeznacza pieniędzy na inwestycje.

O kondycji finansowej emitentów obligacji można przekonać się, studiując ich raporty finansowe. Coraz częściej można także spotkać analizy finansowe emitentów publikowane przez domy maklerskie zainteresowane plasowaniem emisji obligacji oraz przez niezależne ośrodki analityczne lub wyspecjalizowane serwisy internetowe. Oczekiwanym trendem jest także objęcie coraz większej liczby emitentów obligacji ocenami ratingowymi przez wyspecjalizowane agencje ratingowe.